In België worden jaarlijks zo'n 8000 nieuwe gevallen van borstkanker ontdekt. Kanker is een woekering van kwaadaardige cellen. De oorzaak is tot op heden nog niet gekend.
Een aantal risicofactoren zijn wel gekend:
- Geslacht: 98,5% van de borstkankers komt voor bij vrouwen. Borstkanker bij mannen is zeldzaam maar de behandeling is quasi dezelfde als bij vrouwen.
- Leeftijd: borstkanker komt vooral voor na de leeftijd van 55 jaar, maar kan ook veel vroeger voorkomen.
- Hormonale factoren: vroege puberteit, late menopauze, late eerste zwangerschap of vrouwen die niet zwanger werden. Het risico van pilgebruik en hormoonsubstitutie werd tot op heden nog niet bewezen. Het geven van borstvoeding zou het risico eerder verlagen.
- Voorafbestaande geschiedenis van kanker: vrouwen die baarmoeder-of eierstokkanker hadden of reeds eerder borstkanker hadden.
- Ioniserende stralen: bv. vroegere bestraling voor lymfoom
- Matig alcoholgebruik: dagelijks alcoholgebruik kan het risico doen stijgen
- Familiaal voorkomen van borstkanker: 85% van de patiënten hebben geen familiale voorgeschiedenis van borstkanker. 5-10% van de borstkankers zijn erfelijk bepaald.
De laatste 30 jaar stijgt het aantal gevallen van borstkanker, echter daalt het aantal overlijdens dankzij een goede screening en behandeling.
Soorten borstkanker
DCIS (ductaal carcinoma in situ)
Dit is het voorstadium van borstkanker. Hierbij is de tumor beperkt tot de melkgangetjes en is het omringende weefsel nog niet aangetast. Op mammografie is dit vaak te zien als microcalcificaties of verkalkingen.
De behandeling hiervoor is een operatie, al dan niet borstsparend afhankelijk van de uitgebreidheid. Na een borstsparende ingreep wordt er nabestraling gegeven.
Invasieve kanker
Nu zijn de kwaadaardige cellen door de melkgangetjes gegroeid. Ze kunnen loskomen en via de lymfe of het bloed in het lichaam verspreid worden. Dit is ductaal carcinoom. 80% van de kankers zijn van dit type. Er kan verspreiding zijn naar de lymfeklieren in de oksel.
20% van de borstkankers zijn van het lobulair type: lobulair carcinoom, omdat ze ontstaan in de klierkwabjes. Ook dit type kan uitzaaien naar de lymfeklieren van de oksel.
Ziekte van Paget
Eerder zeldzaam type van borstkanker in de buurt van de tepel. Er is jeuk en schilfering van de tepel, waardoor vaak eerst aan eczeem wordt gedacht.
Mastitis carcinomatosa
De borst komt warm en rood voor. Vaak wordt aan een borstontsteking gedacht en wordt antibiotica voorgeschreven, maar op de beeldvorming kan onderliggende tumor ontdekt worden. Meestal zal in dit geval eerst met chemotherapie gestart worden.
Uitzaaiingen
Uitzaaiingen van een borsttumor kunnen via lymfe en via het bloed ontstaan.
Bij verspreiding via het bloed kunnen uitzaaiingen (metastasen) ontstaan in de lever, longen, botten, hersenen.
Bij verspreiding via lymfe, kunnen de lymfeklieren van de oksel aangetast worden en vandaar kunnen andere kankergezwellen zich elders in het lichaam vormen.
Receptoren
Hormoonreceptoren
Cellen hebben ontvangers voor signalen van buiten de cel. Deze signalen kunnen bv. hormonen zijn. Borstkankercellen die veel hormoonreceptoren hebben (hormoongevoelig zijn) worden door deze hormonen aangezet om te groeien.
- Een tumor wordt ER-positief genoemd, als hij receptoren heeft voor oestrogenen.
- Een tumor wordt PR-positief genoemd, als hij receptoren heeft voor progesteron.
- Sommige tumoren zijn niet hormoongevoelig.
Het is vaak een voordeel als borstkankercellen hormoonreceptoren bezitten. Deze kankercellen reageren goed op hormoonreceptorblokkers (Nolvadex/Tamoxifen) of medicatie die hoeveelheid hormoon in het lichaam verlaagt (Arimidex/Aromasin).
Her2-receptoren
Ook andere receptoren kunnen de groei van de kankercel stimuleren. Her2-receptoren zijn eiwitten die op de celwand zitten. Deze receptoren kunnen geblokkeerd worden door antilichamen, en zo wordt de groei geblokkeerd.
Eén derde van de borstkankerpatiënten heeft een overexpressie van Her2-receptoren. Deze tumoren kunnen meestal snel groeien. Hierbij kunnen we een antilichaamtherapie starten (Herceptin).
Onderzoeken
Bij een verdacht letsel in de borst moeten we via klinisch onderzoek en beeldvorming zekerheid krijgen of het al dan niet om een kwaadaardig letsel gaat.
Hiervoor worden vaak volgende onderzoeken gedaan:
- Mammografie en echografie
- NMR-onderzoek van de borsten
- Borstpunctie
- Mammotoombiopsie (zo niet zichtbaar op echo)
Lichamelijk onderzoek
Dit kan zich uiten onder de vorm van een knobbeltje, een indeuking, een ingetrokken tepel, sinaasappelhuid, vochtverlies via de tepel, eczeem rond de tepel.
Als er borstkanker is vastgesteld zullen bijkomende onderzoeken gebeuren om vast te stellen of er uitzaaiingen zijn:
- bloedonderzoek (Ca15,3)
- CT thorax/abdomen
- PET-scan (uitzonderlijk)
Behandelingen
De term borstkanker omvat veel verschillende soorten tumoren. Daarom is het moeilijk uw behandeling te vergelijken met die van iemand die u kent die ook borstkanker kreeg. Dit kan leiden tot ongerustheid, twijfel, ...
Als we een behandeling voorstellen, dan is dit volgens normen die algemeen vastliggen, zoals het type tumor met die kenmerken, op die leeftijd, … Uiteraard wordt elk dossier besproken met een volledig team van artsen (multidisciplinair oncologisch consult MOC) en wordt de beste behandeling voor u uitgestippeld.
Meestal wordt eerst een operatie uitgevoerd (al dan niet borstsparend) met een sentinelklierexcisie of okselklieruitruiming. Soms is het beter om eerst een systemische behandeling te geven (bv. chemotherapie) en pas nadien te opereren. Wanneer eerst geopereerd wordt, dient nadien ook meestal nog een nabehandeling gegeven te worden.
Bij de behandeling maken we onderscheid tussen patiënten bij wie er nog kans is op genezing (curatief) en patiënten bij wie dit niet meer kan (palliatief).
Oncorevalidatie
De diagnose van borstkanker is een ingrijpende gebeurtenis in uw leven. Vermoeidheid na de bestraling en chemotherapie, weer aan het werk willen maar de energie niet hebben is een veelvoorkomend issue. Het is zoeken naar een nieuw evenwicht en herstellen van de behandeling. ervan. Hiervoor heeft het A.S.Z. een speciaal programma ontwikkeld namelijk: oncorevalidatie.
Wat is oncorevalidatie?
Veel kankerpatiënten krijgen na hun behandeling te maken met ernstige fysische en psychosociale beperkingen, zoals: vermoeidheid, conditievermindering, krachtsverlies en verminderd functioneren.
Deze beperkingen doen uw levenskwaliteit gevoelig dalen en zorgen voor een achteruitgang van uw algemeen welzijn.
Het A.S.Z. biedt u een reconditioneringsprogramma aan om deze neveneffecten weg te werken en om op die manier uw re-integratie in het gewone leven te bevorderen en uw levenskwaliteit te verbeteren.
Hierbij wordt een groepsprogramma met een fysieke en psychosociale component aangeboden.
Wanneer?
Instappen kan enkel op de startdag. De fysieke training zal doorgaan elke dinsdag- en donderdagvoormiddag van 10u30 tot 12u00 (met uitzondering van feestdagen).
Een keer om de veertien dagen op dinsdagvoormiddag van 09u30 tot 10u30 zal er een infosessie doorgaan met als thema's: vermoeidheid, het nut van bewegen, psychosociale re-integratie, gezonde levensstijl, gezonde voeding, omgaan met stress en het veranderde leven. Deze infosessies maken integraal deel uit van het oncorevalidatieprogramma. Aanwezigheid wordt verwacht.
Waar?
Dienst Fysische geneeskunde en revalidatie (verdieping -1)
A.S.Z. campus Aalst
Merestraat 80
9300 Aalst
Psychosociale ondersteuning
Het verwerken van de diagnose borstkanker, het doormaken van een behandeling en het heropnemen van de draad van het leven kunnen gepaard gaan met heel wat emotionele reacties en aanpassingen bij u en uw naasten. Doorgaans kunnen mensen doorheen deze confrontatie op hun eigen draagkracht vertrouwen maar psychologische begeleiding kan helpend en soms nodig zijn bij het omgaan met onzekerheid, angst, controleverlies, communicatie met uw partner of (klein)kinderen,…
De onco-psycholoog kan samen met u manieren zoeken om terug een evenwicht te vinden in uw functioneren. U kan (gratis) beroep doen op onze psychologe en contact met haar opnemen, om het even wanneer tijdens het zorgtraject alsook in de periode na uw behandeling.
Doorgaans probeert zij kennis met u te maken tijdens de opname voor uw ingreep. Uiteraard kan u ook eerder met de arts of borstverpleegkundige uw bezorgdheden of noden bespreken zodat snellere inschakeling kan gerealiseerd worden.
Contactpersoon:
Tania Vanderstappen
MOC (multidisciplinair oncologisch consult)
Wanneer bij u borstkanker wordt vastgesteld, dan wordt uw dossier zowel voor als na de operatie besproken op het multidisciplinair oncologisch consult.
Dit is een overleg met alle betrokken artsen en medewerkers van bij uw behandeling. Onder andere de gynaecoloog, de oncoloog, de radiotherapeut, de radioloog ,de patholoog, de borstverpleegkundige en de psychologe.
Uw huisarts wordt daar ook steeds op uitgenodigd en krijgt na deze vergadering ook verslag van de besluiten. De behandeling is dus nooit de beslissing van slechts één persoon, maar steeds in overleg met andere artsen. Het is ook zo dat de behandeling verloopt volgens de recentste inzichten in de behandeling van borstkanker over gans België.
De MOC-vergadering wordt iedere dinsdag georganiseerd om 13 uur.
Mammaprint
De diagnose borstkanker brengt veel onzekerheid met zich mee en maakt dat u voor lastige beslissingen kunt komen te staan. Mammaprint is een test die u daarbij kan helpen. De test bepaalt hoe groot het risico is dat uw tumor binnen 5 jaar terugkomt en of chemotherapie een toegevoegde waarde kan zijn.
Sinds 01/07/2019 doet het A.S.Z. mee aan een pilootproject gefinancierd door het RIZIV.
De voorwaarden om in aanmerking te komen voor deze test zijn:
- vroegtijdig stadium borstkanker
- maximaal 3 positieve lymfeklieren
- tumor max. 5 cm
- Her2 neg
- ER+ en/of PR+ (hormoongevoelig)
Gelaatsverzorging voor mensen met kanker
Belang van gelaatsverzorging
Een goed verzorgd uiterlijk kan iemand meer zelfvertrouwen geven. Dit geldt zowel voor gezonde mensen als mensen die door ziekte of behandelingen zich minder goed in hun vel voelen.
Kanker en de behandeling hiervan hebben vaak tijdelijke gevolgen voor het uiterlijk. De schoonheidsverzorging heeft dan ook als voornaamste doel de algemene gemoedstoestand van de patiënt te optimaliseren.
Patiënten kunnen hun ervaringen kwijt en dat lucht vaak op. Wie er goed uitziet, voelt zich ook vak beter. Aarzel dus niet om ons te contacteren.
Voor wie?
- Dit gratis aandacht- en verwenprogramma is enkel bestemd voor mensen met kanker die in behandeling zijn of nog met bijwerkingen worden geconfronteerd.
- Elke patiënt heeft recht op +/- 6 verzorgingen.
- Deze behandelingen worden in het ziekenhuis gegeven met de nodige uitleg.
- Doorverwijzing door uw behandelende arts, verpleegkundige, psychologe en/of sociale dienst is aanbevolen.
- Gelieve steeds een patiëntenklevertje van de mutualiteit mee te brengen.
Waar?
Verzorgingslokaal (hoofdgebouw, 7de verdieping)
A.S.Z. campus Aalst
Merestraat 80
9300 Aalst
Aanvraag voor een gelaatsverzorging
Contactpersoon: Joske Vereecken
Kom op tegen Kanker
Kanker heeft een grote impact op het leven van kankerpatiënten en de mensen in hun omgeving. Daarom zorgt Kom op tegen Kanker voor de nodige ondersteuning, of dat nu is in de vorm van praktische hulp, informatie of activiteiten die zijn aangepast aan kankerpatiënten, financiële steun of een luisterend oor.
Meer info: https://www.komoptegenkanker.be/
Ondersteunende organisaties
Lenabeau
LenaBeau staat voor lotgenotencontact voor vrouwen en mannen met en na borstkanker, voor hun partners, familie en vrienden in de regio van Aalst, Asse, Dendermonde, Geraardsbergen, Ninove en Wetteren.
Meer info: https://www.allesoverkanker.be/lotgenotengroepen/lenabeau
Stichting tegen Kanker
Sinds 1924 is Stichting tegen Kanker op nationaal niveau een van de grote actoren op het gebied van kankerbestrijding in België. Als nationale en onafhankelijke organisatie is zij, als expertisecentrum, in staat de situatie met een brede en onpartijdige blik te benaderen en prioriteiten en doeltreffende acties te identificeren. Niet alleen is de Stichting aanwezig in alle regio’s van het land, ze maakt ook deel uit van een uitgebreid internationaal netwerk.
Meer info: https://www.kanker.be/
