Europese dag van de beroerte op 9 mei: wees alert voor TIA
Aalsterse ziekenhuizen pleiten voor meteen reageren bij signalen van beroerte, ook als die spontaan overgaan
Naar aanleiding van de Europese Dag van de Beroerte, pleiten de Aalsterse ziekenhuizen A.S.Z. en OLV voor meer bewustzijn rond beroertes. Met FAST (Face – Arm – Speech – Time) kan bepaald worden of er mogelijk sprake is van een beroerte. Maar soms trekken de symptomen spontaan weg na korte tijd. In dat geval kan het gaan om een TIA (Transient Ischemic Attack). “Een TIA wordt in de volksmond wel eens een ‘verwittiging’ genoemd”, vertelt neuroloog Wim Wissaert. “Maar dit is een zeer ernstige waarschuwing, want een volwaardige beroerte ligt vaak op de loer. De juiste reactie bij een scheefhangende mond, spraakproblemen of gevoelsverlies aan één lichaamszijde is naar de dienst Spoedgevallen komen, en wel meteen. Ook als de symptomen spontaan weggaan.”
Stel: je mondhoek hangt plots scheef. Je schrikt. Je vraagt je af wat er aan de hand is, maar misschien is het ’s avonds laat of zondag en wil je niet meteen naar de dienst Spoedgevallen. Na een kwartiertje is er niets meer aan de hand en je voelt je opgelucht. ‘Vals alarm’, denk je. Maar niets is minder waar. “We zien vaak dat patiënten niet meteen reageren” haalt dokter Wissaert aan. “Onlangs nog had ik een patiënt die ‘s avonds spraakproblemen had, maar toch gewoon naar bed ging. De dag daarop bezocht hij eerst de huisarts, die hem meteen doorstuurde naar de dienst Spoedgevallen. Zonde, want tijd kan cruciaal zijn in zo’n geval.”
Geen pijn, wel een medisch spoedgeval
Symptomen zoals spraakproblemen, verlamming van één arm of een scheefhangende mond hoeven niet altijd te wijzen op een TIA of beroerte, het kan bijvoorbeeld ook gaan om een aanval van epilepsie. Maar zulke neurologische alarmsignalen moeten wél altijd ernstig genomen worden. En tijd is cruciaal. “Veel mensen onderschatten de ernst”, geeft dr. Wissaert mee. “Een hartaanval doet pijn. Je weet heel goed dat er iets mis is en zal daarnaar handelen. Maar gaat er iets mis in de hersenen, dan voelen we geen pijn. De hersenen hebben weliswaar miljoenen neuronen, maar het is een gevoelloos orgaan. Dat maakt dat mensen de ernst verkeerd inschatten en kostbare tijd verloren laten gaan.”
TIA of beroerte: wat is het en hoe herken je het?
Zowel bij een TIA als bij een ‘volwaardige’ beroerte raakt een bloedvat in de hersenen afgesloten, door een vernauwing of bloedprop. Het verschil is dat de afsluiting bij een TIA tijdelijk is. De symptomen kunnen vrij mild of zelfs vaag zijn: een scheve mond, verwarde spraak, verlies aan spierkracht aan één zijde van het lichaam. Ook gevoelsverlies, gedeeltelijke blindheid, duizeligheid en evenwichtsverlies kunnen wijzen op neurologische uitval. Kenmerkend is dat de symptomen plots en gelijktijdig optreden.
‘Time’: waarom is snelheid zo cruciaal?
Hoe sneller een beroerte behandeld wordt, hoe minder hersenweefsel verloren gaat en hoe beter je vooruitzichten zullen zijn. Wie met deze symptomen binnenkomt op de dienst Spoedgevallen, zal gezien de mogelijke gevolgen en ernst voorrang krijgen in de triage. Er wordt zo snel mogelijk een CT-scan genomen om drie zaken na te gaan: uitsluiten van een hersenbloeding, de doorgankelijkheid van de bloedvaten in de hersenen en de eventuele schade aan het hersenweefsel door zuurstoftekort. Een multidisciplinair team bepaalt dan zeer snel de therapie, die kan bestaan uit toediening van bloedverdunners en/of een trombectomie, waarbij de bloedklonter wordt verwijderd voor hij nog meer schade kan aanrichten.
En wat als de symptomen geleidelijk optreden?
Bij een beroerte treden de symptomen plots en gelijktijdig op. Betekent dit dat je je geen zorgen hoeft te maken als er geleidelijk zulke zaken merkbaar worden? “Zeker niet”, benadrukt dokter Wissaert. “In dat geval kan het bijvoorbeeld gaan om een hersentumor en ook hier is tijd cruciaal. Onthoud dus dat neurologische uitval altijd heel ernstig genomen moet worden en snel onderzocht moet worden. Time is brain.”
